marcinnowak.eu | blog | fotografia | wideoKażda wioska ma swój niepowtarzalny styl
Osadnictwo. Dziś sobie poszalejemy w tej dziedzinie. Ciekawy dział geografii, zwłaszcza z perspektywy maniaka satelitarnego. Dzisiaj.
Badacze polskich wsi i nie tylko wsi – geografowie osadnictwa, zajmujący się przestrzenią, dzięki zdjeciom satelitarnym mają to o czym dawniej geografowie mogli tylko pomarzyć – podgląd komórek osadniczych. Zupełnie tak jak biolodzy przy mikroskopie obserwujący komórki pantofelka. Obecnie żadna praca magisterska czy doktorska traktująca o rozwoju miejscowości, zależności miedzy nimi czy nawet specyfiki użytków rolnych nie obejdzie się zapewne bez pomocy satelity. Ale się wam upiekło, badacze wsi i miast…
Okolnica - zagrody są ustawione zwarcie w krąg lub podkowę wokół środkowego placu, później nierzadko wykorzystanego jako staw. Typowy dla okolnicy jest niwowy układ pól (to nie jest do końca prawda, bowiem układ pól jest częściej blokowy, ze względu na rodzinny charakter tych wczesnośredniowiecznych wsi, nie trzeba było wprowadzać podziału ziemi. Popularny typ na Pomorzu np. Na zdjeciu wieś Paproć
Oraz Urzejowice na Podkarpaciu.
Rzędówka to typ wsi, charakteryzująca się luźną zabudową wzdłuż drogi, najczęściej po jej jednej stronie i prostopadle do drogi biegnącymi szerokimi pasami pól lub dróg prostopadłych, podobnie zabudowanych. Występuje na Mazowszu i kielecczyźnie. Poniżej wieś Wyborów
Wielodrożnica to duża wieś o zwartej zabudowie powstająca wzdłuż kilku ciągów komunikacyjnych (ulic), ale o nieregularnym kształcie. Jedna z wczesnych form słowiańskiej zabudowy wsi. Prawdopodobnie forma ta funkcjowała obok łańcuchówki w południowej Małopolsce oraz Rusi Halickiej przed okresem kolonizacji, ale ślady dawnych form przestrzennych nie są obecnie w żaden sposób uchwytne. Wsie wielodrożnicowe mają zazwyczaj układ pól nieregularny,niwowy lub niwowo-blokowy, zawsze z dużym rozbiciem własności na liczne działki. Zamknięte w obrysie prostokąta lub koła. Na zdjęciu Ryńsk w okolicach Grudziądza.
>Ulicówka – jednodrożna wieś o zwartej zabudowie po obu stronach drogi. Wyglądem przypomina miejską ulicę. Występuje w środkowej, wschodniej, zachodniej i południowej Polsce oraz jest bardzo popularna we wschodniej Francji.Na zdjęciu okolice Nowego Korczyma.
I jest jeszcze kilka innych, rzadszych gatunków wsi, takich jak np Widlica, ( w kształcie litery V ). Tutaj Poręba Spytkowska koło Bochni
czy np Samotnica (tzw. wieś samotnicza), gdy miejscowość stanowi kilka, kilkanaście bezładnie rozproszonych gospodarstw. mam dla was fajną Zabawę. Wskoczcie sobie do Google Earth i poszukajcie sobie różnych różnistych wsi. Teraz już wiecie, ze wieś wsi nie równa. [Screeny – zumi.pl]
dzięki za post
I znów Wykopowicze będą przeżywać jedna ilustracje przez tydzień…i między sobą wymieniać nie potrzebne „mądrości” (no i oczywiście użalać się and sobą bo są biednymi studentami)
poprawka – chyba powinno być Nowego Korczyna, a nie Korczyma. Choć dodam, że mimo wszystko nie wygląda mi to na tą okolice
Genialny wpis, sam pochodzę ze wsi [rzędówka ;]], ale nigdy nie zastanawiałem się aż tak nad jej wyglądem ;]
znakomity pomysł i ciekawa obserwacja!
Można by powiedzieć, że co kraj to obyczaj, tak samo diametralnie różne są koncepcje zabudowy ludzkich osiedli. To pewnie było jeszcze dawno, przed czasami mediów i internetu. Bo tak zwana masowa kultura bardzo unifikuje wszystko wokół nas. a czasem szkoda, bo takie domki pod sznur, albo w kółko to fajny widok :)
Świetny artykuł, pamiętam ze uczono kiedyś rodzajów na geografii, a taki materiał może być znakomitym rozszerzeniem dla tego typu lekcji!
Uczyłem się o tym wieki temu na geografii, ale wtedy jeszcze nie było google maps :) Fajna sprawa, zobaczyć coś o czym się uczyło tyle lat temu :)
Cóż, zacny to pomysł, wyniesienie w masy informacji krajoznawczych, gdyby tylko nie wykonanie…
Będąc historykiem, badaczem dziejów osadnictwa i toponimii, pozwolę sobie skorygować niektóre rodzaje wsi, wymienione w tym artykule, otóż:
1)na pierwszym zdjęciu, taka ładna, okrągła wieś, to nic innego jak wieś kolonijna, gdyż powstała ona, na oko, ok. XVI-XVII wieku;
2)drugie zdjęcie, też nie przedstawia okolnicy, gdyż okolnica, to mała wieś o bardzo zwartej zabudowie, tworzącej zamknięty okrąg, mająca najczęściej jedną, góra dwie bramy wjazdowe, ok. XI-XIII wieku, plac środkowy służył w nocy za zagon dla bydła; natomiast przedstawiona wieś jest najprawdopodobniej odmianą wsi wielodrożnej;
3)Ulicówka i Rzędówka, są to dwie nazwy tego samego rodzaju wsi;
4)tzw. samotnica, przedstawiona tutaj jest sklasyfikowana poprawnie, pod warunkiem, że znajduje się ona na terenie równym, natomiast dla terenów podgórskich była by to już wieś łanów leśnych.
To by było na tyle moich uwag.
Pozdrawiam!
aż mi gały wyszły”';./,